Arkadaşları bir araya gelerek Kâzım Orbay’ ın durumunu görüşürler. 

Paşa’nın, yurt dışına gönderilirse kurtulma şansı olabileceği değerlendirilir ancak bunun için de paraya ihtiyaç vardır.

Kâzım Paşa, Genelkurmay eski Başkanıdır; Kâzım Paşa Danışma Meclisi Başkanı’dır; Kâzım Paşa Kontenjan Senatörüdür, lâkin hepsi de bilirler ki, Kâzım Paşa’nın parası yoktur.

Şöyle bir formül bulunur.

Parlamento üyelerinin, tedavilerinin, gerektiği hallerde yurtdışında yapılacağı ve masraflarının devlet tarafından karşılanacağı kabul edilmiş ve iç tüzüğe girmiştir, fakat kanun henüz çıkmamıştır, uygulanması mümkün değildir.

O halde bu masrafı arkadaşları aralarında bir fon kurarak karşılayacaklar, fakat Kâzım Paşaya devletin ödediğini söyleyeceklerdir.

Bunu da kimseye duyurmayacaklardır, ama iki kişi hariç. Cumhurbaşkanı Gürsel ve Başbakanın İnönü…  İkisi de Kâzım Orbay'ın en yakın dostları ve silâh arkadaşıdır.

Görev, emekli Topçu Kurmay Albay Sadi Kocaş' a verilir. Koçaş, önce İsmet Paşa’ ya gider, durumu anlatır. İsmet Paşa itiraz eder: “Kâzım Paşa’ nın toplama para ile yurtdışına gönderilmesini uygun bulmuyorum, kendisi duyarsa kahrolur.”

İsmet Paşa, Müsteşarı Haldun Derin'i çağırır, durumu kısaca anlatır, nasıl bir formül bulunacağını sorar. Müsteşar “Örtülü ödenekten gönderebiliriz paşam!” der.

İsmet Paşa, müsteşarın yüzüne bakar: “Ben onu sormuyorum, para hazır, döviz işini ve transfer imkânını soruyorum.”

“O basit paşam, hemen yaptırabiliriz!”

“O halde, Sayın Koçaş, parayı size getirince hemen gereğini yapın!”

Müsteşar, odadan çıktıktan sonra, İsmet Paşa, Koçaş' a döner: “Bak Koçaş, senin, benim ve Allah' ın arasında kalacak bir anlaşma yapacağız... Ben Orbay'ı toplama para ile tedaviye göndermem. Eminim ki, Kâzım Paşanın tedavisi 'için her fedakârlığı göze alırsınız. Ama hiçbirinizin bu gücü yok; benim ise var. Bu parayı ben vereceğim. Size bir çek vereyim, parayı alıp, müsteşara teslim edin, döviz işlerini yapsınlar. Ama bana söz ver, paranın kaynağını kimse bilmeyecek.”

“Söz paşam!”

“Ne kadar para gerekiyor?”

“Doktoruyla birlikte gidecekleri için 56 bin lira lâzım!”

“Ben 60 bin liralık bir çek vereceğim, eksik kalırsa, yine veririm. Hiçbir şeyden kaçınmayacaksınız, hiç olmazsa son aylarını huzur içinde geçirmesini sağlayacaksınız.”

İsmet Paşa Orbay’la birlikte, Sadi Koçaş' ın da gitmesini ister: Koçaş, kendi masrafını kendisinin yapacağını söyleyince, İsmet Paşa ona da itiraz eder:

“Hayır, Koçaş: sen de, doktor da beraber gideceksiniz, masraflarınızı tamamen ben ödeyeceğim!”

Merhum Sadi Koçaş, bundan sonra olan gelişmeyi şöyle anlatır:

“Her şey hazırlandı, ama Orbay böyle bir seyahati kabul etmedi, bütün ısrarlarımıza rağmen. ‘Ben 78 yaşındayım, bu yaşta bir insan için, devlet bu kadar masrafa sokulmaz. Hiç ısrar etmeyin!' dedi.”

Adı geçen tüm büyüklerimizi saygı ve rahmetle anıyorum. Olayı merhum Sadi Koçaş’ tan bizzat dinledim.

Merak edenler için kısa bir bilgi vereyim. 

1961 yılında kendi isteğiyle mesleğinden emekli olan Topçu Kurmay Albay Sadi Koçaş, 1962 yılında Cumhurbaşkanı tarafından Cumhuriyet Senatosu üyeliğine seçildi. 1969 yılında senatörlükten istifa etti. Seçimlere Konya’ dan katılarak Konya Milletvekili seçildi.1971 yılında partiler üstü Birinci Nihat Erim Hükümeti’ nde Başbakan Yardımcısı oldu. 3 Aralık 1971’ de hükümet programının ve reformlarının uygulanmasına imkân kalmadığı gerekçesiyle, 12 arkadaşı ile beraber hükümetten istifa etti. 1973 seçimlerine katılmayarak politikayı bıraktı.

Merhum Sadi Koçaş’ ın, “ Tarihte Ermeniler ve Türk- Ermeni İlişkileri”, “Kürtler’ in Kökeni ve Güneydoğu Anadolu Gerçeği”, “Bir Seçim Böyle Geçti”, “ Atatürk’ ten 12 Mart’a” (4 Cilt), “ 12 Mart Anıları” adlarını verdikleri eserleri kaynak kitap durumundadır.