Ya da Yalova, ne kadar ATATÜRK’ün kentidir?

ATATÜRK’ ün “Yalova Benim Kentimdir” diye bir söz söylediği varsayılıyor. Ben bu sözü ilk kez, Yalova’da yayımlanan bir kitapta görmüş, 1998 yılında Yalova Valiliği ve Yalova Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yayımlanan “Atatürk ve Yalova” isimli kitapta da kullanmıştım.
Ne var ki, ATATÜRK’ ün bu sözünü kitabımda kullandıktan sonra, kitabından yararlandığım yazar, böyle bir söz olmadığını, kendisi bunu çok benimsediği için kullandığını söyledi. Kısa bir süre sonra, bir arkadaşım, aynı kişinin kendisine ‘böyle bir sözün olmadığını söylediğinden’, söz etti.

ATATÜRK’ ün Yalova’da geçirdiği günleri ve yaptıklarını incelerken, onun böyle bir söz söylediğine dair bir bilgi bulamadım.
Esasen, bir Cumhurbaşkanı, ülkesinin şehirleri arasında ayrım yapmaz, tüm ülke onun için eş değerdir. Burada Yalovalının şunu fark etmesi gerekir: ATATÜRK, “Yalova Benim Kentimdir” dememiştir ama Yalova’yı önemsemiş ve Yalova’yı çağdaş ve modern bir yer haline getirmeye çalışmıştır.

Bu anlamda, evet, “YALOVA, ATATÜRK’ÜN KENTİDİR!”
Ama, ATATÜRK’e atfedilen “Yalova Benim Kentimdir” sözü ile “Yalova Atatürk’ün Kentidir” sözü arasında anlam olarak çok fark vardır.
ATATÜRK, Yalova için çok şey yapmış ve yaptırmıştır. Bunları tek tek saymanın anlamı yok.

Yalova’yı çok benimseyen ATATÜRK’ün, Yalova’da üç evi, iki çiftliği vardır (vardı).

Şimdi bunları görelim.
ATATÜRK döneminde kenti doğusundaki çiftliğe Millet Çiftliği, batısındaki çiftliğe Baltacı Çiftliği deniyordu.

ATATÜRK, bu çiftlikleri kendi parasıyla almış, 1937 yılında da Türk Milleti’ne bağışlamıştır.

O zamanlar Millet Çiftliği, 6928 dekar, Baltacı Çiftliği 4048 dekardı. ATATÜRK, her iki çiftliğin yönetimiyle bizzat ilgilendi. Her iki çiftlik kısa sürede tarım ve hayvancılıkta Türk çiftçisi için örnek bir yer oldu. Çiftliklerde, günde 15 bin litre pastörize süt ve bin kg. tereyağı işleme kapasitesine sahip bir modern süt fabrikası, bir yoğurt imalâthanesi, modern bir tavuk çiftliği de bulunuyordu.

Her iki çiftlik, ATATÜRK’ ten sonraki zaman içinde, değişik tarihlerde çeşitli aşama ve kuruluşlar geçirdi. En son Millet Çiftliği, ‘Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü ‘, Baltacı Çiftliği de ‘Atatürk Tarım İşletmesi Müdürlüğü’ (TİGEM ) adını aldı.

1945’te, toprağı olmayan ya da yetmeyen çiftçilerin aileleriyle birlikte geçimlerini sağlayacak ve iş güçlerini değerlendirecek ölçüde toprak edinmeleri amacıyla, Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu çıktı.

Ancak, bu kanunu CHP çıkarmış, durum parti içinde bölünmelere sebep olmuştu. Sonuçta bu kanuna en fazla karşı çıkanlar tarafından kurulmuş bulunan Demokrat Parti’nin eliyle yürütüldü.

Böylece: Millet Çiftliği’nin 6928 dekarının 5700 dekarı, Baltacı Çiftliği’nin 4048 dekarının 1098 dekarı vatandaşa dağıtıldı.


Toprak dağıtılmakla birlikte, topraklandırılan çiftçiye işletme kredisi verilemediği, çiftçi modern tarım araç ve gereçleriyle desteklenemediği için, amaca ulaşılamadı. Tarım amacıyla işlenmek için verilen topraklar, iskân için kullanılır oldu. Daha sonra bu topraklar üzerinde Gaziosmanpaşa, Kemâlpaşa ve İsmetpaşa mahalleleri kuruldu.

Atatürk’ün Elmalık yolu üzerindeki Mandıra Sırtları’nda yerli Merinos ırkı yetiştirmek için başlattığı çalışmalar da, mandıra dağıtılınca son buldu.
Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü ( ABKMAE ), halen 1204 dekar araziye sahiptir. Bu arazinin 897 dekarlık kısmı araştırma ve demostrasyonlar için, geriye kalan kısmı idari ve servis binaları, lojmanlar, yeşil alan olarak kullanılmaktadır. Ayrıntısına girmiyorum, günümüzde, ABKMAE, yalnız Türkiye’de değil, bütün dünyada, yaptığı son derece etkin ve yararlı çalışmalarıyla çok iyi tanınan ve her Yalovalı’ nın gurur duyması gereken bir kuruluştur.

Ne var ki, bu son derece yararlı kuruluşun topraklarında çok kişi ve kuruluşun gözü vardır ve bu verimli topraklar azar azar kemirilmektedir.
“ Yalova’nın gelişmesini engelliyor, Enstitü toprakları imara açılmalıdır “ diyen Belediye Başkanı’nı ben gözlerimle gördüm; sözlerini hayretle dinledim.
Biraz yukarıda, ABKMAE topraklarının 1204 dekar kaldığını belirtmiştim. Şimdi, tespit ve değerlendirmelerime geçeyim.

Hastane önündeki kavşak yapımı için, ana yolun güneyindeki ( Kiwi-Üzüm Bağı)’ndan 16 224 metre kare, ana yolun kuzeyindeki Araştırma Enstitüsü arazisi içindeki zeytinlikten 8 477 metrekare elden çıkması plânlandı.

Araştırma Enstitüsü’nün Nadir Yolu doğusunda bir tarım arazisi ( bahçe ) vardı. 21 dekarlık bu arazi 1997’de TARIM SİTESİ olarak Yalova İl Tarım Müdürlüğü’ne tahsis edildi. Zira Yalova İl Tarım Müdürlüğü’nün ayrı bir yeri yoktu, bu müdürlüğün tesisleri Araştırma Enstitüsü hudutları içinde bulunuyordu. Ancak, son anda ne olduysa, bu TARIM SİTESİ olarak ayrılan alana Hastane yapıldı.

Çiftlikköy- Yalova ana yolunun hemen kenarından geçen ana kanalizasyon yapımı sırasında Araştırma Enstitüsü hudutlarından bir bölüm daha elden çıktı.

Adliye ile ana yol arasında, Balaban Dere’ye paralel yolu geçiyorum. Depremden sonra, girişe Defterdarlık binası yapılacaktı, son anda önlendi. 6 dekarlık bir alana, Vali Konağı yapılması düşünülmüştü, itirazlar üzerine olmadı.

1998’deki Yalova Kongresi sırasında, kongre salonunda asılı bir haritada, Araştırma Enstitüsü içine bir ATATÜRK ARAŞTIRMA MERKEZİ binası çiziliydi. Buraya, nasıl olacaksa, tüm Türkiye’deki ATATÜRK’ e ait hatıra eşyalar ve belgeler toplanacaktı. Sonra ne olduysa hiç gündeme gelmedi ve unutuldu. Gerçekleşecek bir düşünce değildi zaten!
Ana yolun güneyindeki ( Kiwi- Üzüm Bağı) alan, 164 dekardı. Belediye tarafından yapılan bir İmar Plânı’nda, burası üç bölüme ayrıldı. Spor tesisi yapılacağı ileri sürülen 11-13 dekar alan, ilk aşamada elden çıktı. Sonra, ikinci bir 13 dekar araziye Devlet Hastanesi yapılacağı gerekçesiyle el konuldu. Temel atma töreni yapıldı. Yanılmıyorsam buradaki törene dönemin Başbakanı da geldi. Ancak ödeneksizlikten inşaata başlanamadı. Kısacası, 26 dekar alan, hudut dışında kaldı.
Burada geri kalan alan 138 dekardır. Burası da, Yalova Belediyesi tarafından YÜKSEK ÖĞRETİM TESİSİ VE KAMPÜSÜ olarak Nazım Plânı’nda belirtilmişti. Bunların da ayrıntısına ve hukuksal boyutuna girmiyorum.

Gelelim Baltacı Çiftliği’ne, yani günümüzde özelleştirilen TİGEM arazisine.
ATATÜRK zamanında 4048 dekar olan çiftlik arazisi, 1937’de topraklar çiftçiye dağıtıldıktan sonra 2950 dekar kalmıştı.
17 Ağustos 1999 depreminden sonra, 550 dekar birinci sınıf tarım alanı, ( aldığım duyum ve sitemlere göre ) İşletmeni’nin görüş ve önerileri alınmadan, Kriz Masası tarafından Çadırkent ve Prefabrik konutlar için kullanıldı ve buraları tarım özelliğini kaybetti.
Ben, Yalova’ya 1993’te geldim. O günden bu yana, kim ne proje ürettiyse, TİGEM’in arazisini düşündüğünü gördüm. Özellikle, belediyeler ve iktidardaki partinin Yalova temsilcileri, projelerini genellikle hep TİGEM toprakları üzerine oturttular.
Hastanemi düşünülüyor? ‘TİGEM arazisi uygun’ dendi. Üniversite mi düşünülüyor? İlk akla gelen yer, TİGEM oldu.
Sonunda murada erildi, zaten önceden Arboretum arazisi TİGEM’ den koparılmıştı, sonra da TİGEM arazisi özelleştirilerek elden çıkarıldı; Arıtma Tesisleri de buraya yapıldı, sanki Yalova’da bir başka yer yokmuş gibi Üniversite de…
Üniversite binalarının yapımında çağdaş ve modern çizgiler dururken Selçuklu mimarisinin yapılması da ilginç tabi.
Eğer Yalovalı, “Yalova ATATÜRK’ ün Kentidir” diyorsa, ATATÜRK’ ün emanetlerine sahip çıkmak zorundadır.
ATATÜRK’ ün emanetlerine sahip çıkmayan Yalovalı’ nın, “Yalova ATATÜRK’ ün kentidir” demeye hakkı yoktur.

“Bir milletin kaderini o milletin karakteri belirler.”

ATATÜRK DİYOR Kİ:
“TÜRKİYE CUMHURİYETİ’Nİ KURAN TÜRKİYE HALKINA TÜRK MİLLETİ DENİR. .. NE MUTLU TÜRK’ÜM DİYENE!..”
www.ahmetakyol.net