Unutanlar olsa da, 17 Ağustos 1999 Gölcük / 12 Kasım 1999 Düzce depremlerinin etkisi ve sonuçları kendisini her zaman belli ediyor.

Halen Yalova’ da yaşayanların çoğunluğunun o zor ve üzücü günleri hatırladığını düşünmüyorum.

17 Ağustos 1999 günü meydana gelen depremi takiben toplanan Yalova Kriz Merkezi’ nde alınan 1 Numaralı Kararı gelecek nesillere o günlerde yaşananları hatırlatmak ve tarihe not düşmek adına aşağıya almaya karar verdim. İşte sözünü ettiğim karar:

“A. Durum Tespiti:

Telefon irtibatının kesilmiş olduğu;

Elektriklerin kesilmiş olduğu, yıkılan direkler ve kopan teller abonelerde mevcut arızalar sebebiyle ilimize elektrik verilmesinin uzun süre alabileceği;

Şehre içme suyu sağlayan ana borular ve abonelerdeki patlamalar sebebiyle şehrin tamamen susuz kaldığı; en erken 2- 3 gün zarfında bu arızanın giderilip şehre yeniden su verilebileceği;

İl merkezinde birçok yolun ana arterler dâhil, binaların çökmesi nedeniyle kapalı olduğu;

Şehir merkezinde birçok yerde yangınların devam ettiği;

Şehir merkezinde çok büyük oranda binaların tamamen çöktüğü ve binaların çoğunun 24 ila 30 daireli olduğu, çoğunda hiç kurtulan olmadığı ifade edildiği;

Hastanenin bahçesinin yaralılarla dolu olduğu, birçok cesedin bahçenin bir köşesinde biriktirildiği, çok sayıda yaralının hastaneye ulaşan yollar üzerinde hastaneye girebilmek için beklediği, birçok yolun gerek yakınlarından haber alabilmek için gerek hastalarını hastaneye götürmek için sürücülerin araçları ile dolu olması sebebiyle trafik sıkışıklığından kilitlenip çalışamaz durumda olduğu, tespit edilmiştir.

Telefon irtibatının bir an evvel sağlanabilmesi için gerekli çalışmalar Telekom Müdürlüğünce derhal başlatılmakla beraber irtibat sağlanıncaya kadar gerekli irtibat Emniyet Telsizi ile Bursa ili Orhangazi ilçesi ile yapılacak ve onlara gerekli mesaj ve bilgiler Orhangazi İlçesine iletilerek, yine Jandarma telsizinden yararlanılacaktır.

Elektriklerin en kısa zamanda verilebilmesi için TEDAŞ Müdürlüğü gerekli çalışmalara derhal başlanacak, öncelikle hastane, su ve kanalizasyon tesislerinin bundan yararlanması cihetine gidilecek, abonelere elektrik verilmesi bunların tehlikeli durumlarının ortadan kaldırılmasından sonra sağlanması cihetine gidilecektir.

 İçme suyundaki arızanın giderilmesi için Belediyece çalışmalara derhal başlanacaktır. Ancak bunun tamirinin uzun zaman alacağı anlaşıldığından, tanker ve arazözler devreye sokulacaktır.

Bilhassa ana arterlerin ve hastane civarının trafiğe açık tutulması için öncelik verilecek, sürücüler megafonlarla uyarılarak mümkün olduğunca trafiğe çıkmamaları sağlanacaktır.

Yangınlara müdahale için çevreden itfaiye temin edilmiş, sivil savunma ekipleri ile görev almıştır. Yıkılan ve hasarlı binaların gerek il ve gerekse ilçeler olarak tespitine gidilmiş, yaralı ve ölülerin tedavi, morga kaldırılması ve defin işlemleri için tedbirler alınmıştır. Bu amaçla ilk plânda il içinde kamu kamplarında toplanan yataklar stadyuma getirilerek bir nevi hastane durumu yaratılmış, hastane morgunun yetersiz oluşu sebebiyle bölgedeki soğuk hava depolarıyla temasa geçilmiş, gerekirse kiralanmasına karar verilmiştir. Ayrıca Atatürk Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü hastanesinin de bu amaçla kullanıma sokulması imkânı araştırılmıştır.”

***

Depremde Yalova İli Ölü, Yaralı ve Hasar Durum Çizelgesi:

Ölü Sayısı: Toplam 2504 ( İl Merkezi: 1449, Çınarcık: 366, Termal: 3, Altınova: 14, Çiftlikköy: 672)

Yaralı Sayısı: Toplam 4 505 ( İl Merkezi: 2543, Çınarcık: 234, Termal: 8, Altınova. 20, Çiftlikköy: 1700)

Tamamen Yıkılan/ Ağır Hasarlı Binalar: Toplam 1440 ( İl Merkezi: 517, Çınarcık: 76, Termal: 10, Altınova: 307, Çiftlikköy: 530)

Hasar Durumu ( Konut- Daire Olarak):

Tamamen Yıkılan/ Ağır Hasarlı: Toplam 13 939 ( İl Merkezi: 7 606, Çiftlikköy: 4 212, Çınarcık: 1 462, Altınova: 597, Termal: 61, Armutlu: 1)

Orta Hasarlı: Toplam 15 237 ( İl Merkezi: 8 722, Çiftlikköy: 3 824, Çınarcık: 2 072, Altınova: 577, Termal: 27, Armutlu: 15)

Hasar Durumu ( İş Yeri Olarak):

Tamamen Yıkılan/ Ağır Hasarlı: Toplam 751 ( İl Merkezi: 496, Çiftlikköy: 101, Çınarcık: 103, Altınova: 47, Termal: 4)

Orta Hasarlı: Toplam 1 151 ( İl Merkezi: 783, Çiftlikköy: 206, Çınarcık: 129, Altınova: 39)

Deprem sonrasında il genelinde mevcut 128 camiden 24’ ü ağır hasar görerek yıkıldı. Yıkılan minare sayısı da toplam 67’ dir.

***

Umarım gereken önlemler alınıyordur. Ancak gördüklerim ve duyduklarım pek olumlu değil.

Örneğin, Yalova Mahalle Afet Gönüllüleri Derneği (MAG-DER) Başkanı Sabri Karaçam, “Depreme hazır mıyız sorusuna üzülerek hayır demek zorundayım. Belediyelerde birçok gereksiz ve fazla masraf yapılıyor. Oysa bu paradan bir pay da MAG’ lara ayrılabilir. Yaşanacak depremde daha fazla insanımızın hayatını kurtarmak adına bunu talep ediyoruz” diyor. ( www.yalovamiz.com/ 09.08.2022)

MAG (Mahalle Afet Gönüllüsü) oluşumu, etkin ve yoğun bir şekilde çalışıyor ama sonuçta yalnız bırakılmış bir görünümleri var.

1999 depremi yaşamış biri olarak sormak herhalde hakkımdır; olası bir deprem durumunda, Yalova merkezinin toplanma alanları var mı, yeterli mi? Çadır kentler nereye kurulacak? Prefabrik konut yapılması gerekirse bunlar nereye yapılacak? Su hatları zarar görürse, toplumun su ihtiyacı nasıl karşılanacak? Elektrik mutlaka kesileceğine göre, aydınlanma nasıl olacak? Çöp toplama organizasyonu, alternatif yollar; ulaşım ve haberleşmede olabilecek sorunlar belirlenip bunlara karşı önlemler alındı mı?

Yapımı düşünülen Şehir Hastanesi, merkezden oldukça uzak, hasta ve yaralıların buraya nakli, oradan tekrar kent içine ulaşımı nasıl olacak?

Toplumun kolayca erişebileceği çok sayıda sağlık tesisleri gerçeği göz ardı edilmemeli, bunlar ve yerleri belirlendi mi?

Allah o günleri bir daha yaşatmasın. Biz her türlü afete hazır olmak zorundayız.

Gününüz aydınlık ve esenlik dolu olsun.