“Gazetecilerin Hakkı Geri Verilmelidir”

Çotuk, gazetecilere tanınan yıpranma payı hakkında yasal düzenleme yapılması için Anayasa Mahkemesi tarafından TBMM’ye verilen 9 aylık sürenin 14 Kasım 2020 tarihinde dolacağını ve düzenlemenin bu süre içerisinde yapılması gerektiğini dile getirdi.

Zor şartlarda görev yapan gazetecilerin yıpranma payı 1977 yılında 506. Maddeye eklenen bir madde ile iptal edilmiş. Ancak 2013 yılında AYM’ye taşınan bu yasal değişiklik Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilerek gazetecilere yıpranma payı getiren madde ile ilgili yasal düzenlemenin yapılması için TBMM’ye 9 ay süre tanınmıştı. Bu süre içerisinde gerekli çalışma yapılmadı. Verilen süre ise 14 Kasım 2020 tarihinde dolacak. Bu konuda bir açıklama yapan Küresel Gazeteciler Konseyi Yalova İl Temsilcisi Saim Çotuk gerekli düzenlemenin bir an önce yapılmasını istedi. Çotuk açıklamasında şu sözlere yer verdi; “Bölgenizde sizin sesinizi de duyuran Gazetecilere çalışma koşullarının yıpratıcılığı nedeniyle erken emeklilik imkanı sağlayan, 1977 yılında 506 sayılı yasaya eklenen bir maddeyle tanınan fiili hizmet zammı hakkı (yıpranma payı) 2008’de iptal edilmiş, uzunca bir mücadele sonrasında 2013 yılında yeniden getirilmişti. Anayasa Mahkemesi (AYM), 2013 yılında getirilen düzenlemeyi, haksızlığa neden olduğu gerekçesiyle açılan davada iptal etmişti. AYM, TBMM’ye yasal düzenleme için 9 ay süre tanımıştı. Bu süre, 14 Kasım 2020’de doluyor. TBMM 10 gün içinde yasal bir düzenleme yapmazsa gazeteciler yıpranma payı olarak bilinen fiili hizmet zammı hakkını kaybedecek. Uluslarası basın meslek örgütü Küresel Gazeteciler Konseyi (KGK) üyeleri olarak bu hakkımızı kaybetmeden, ivedilikle 506 sayılı yasa dönemindeki düzenlemeye geri dönülmesini talep ediyor ve bu konuda bizlere destek vereceğiniz umudunu taşıyoruz”

Talep konusunun özeti

1977 yılında; gazetecilerin çalışma koşullarının ağırlığı, yıpratıcılığı ve matbaa çalışanlarının kimyasallara maruz kalmaları nedeniyle, 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'na eklenen bir maddeyle gazetecilere ve matbaa çalışanlarına itibari hizmet hakkı tanındı.

Her yıl için sigortalılık süresine 90 gün eklenmesiyle tanınan bu hak, gazetecilerin ve matbaa çalışanlarının erken emekli olabilmesine olanak sağladı. Ancak en fazla 5 yıl erken emeklilik ile de sınırlandırıldı.

2008 yılında, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda yapılan düzenleme ile gazetecilerin ve matbaa çalışanlarının bu hakları ellerinden alındı.

Yaklaşık 5 yıl süren mücadelenin ardından 2013 yılında; itibari hizmet zammı, "fiili hizmet süresi zammı" adı ile ve sadece gazetecileri kapsayacak şekilde geri getirildi. 506 Sayılı Kanun'da tanınan haklar azaltılarak geri getirilirken, "fiili hizmet süresi zammı" şu şekilde düzenlendi:

-90 gün olan fiili hizmet süresi 75 güne indirildi,

-5 yıl olan erken emeklilik hakkı 3 yıla indirildi,

-Emeklilik yaşından 5 yıl indirilirken, yeni düzenleme ile bu süre 1,5 yıla düşürüldü,

-Fiili Hizmet Süresinden yararlanmak basın kartı taşıma şartına bağlandı.

2019 yılında ise, Anayasa Mahkemesi "fiili hizmet süresi" hakkından yararlanmanın, basın kartı taşıma zorunluluğuna bağlanması nedeniyle, düzenlemeyi iptal etti. Anayasa Mahkemesi iptal kararının "yeni bir düzenleme yapılabilmesi için" Resmi Gazete'de yayımlanmasından itibaren 9 ay sonra yürürlüğe gireceği hüküm altına alınmıştır ve bu 9 aylık süre 14 Kasım 2020 tarihinde dolmaktadır.

14 Kasım 2020 tarihine kadar yeni bir kanuni düzenleme yapılmaması halinde; matbaa çalışanları için 2008 yılında kaldırılmış olan "itibari hizmet hakkı", gazeteciler için de 15 Kasım 2020 tarihinde tamamen yürürlükten kalkmış olacaktır.